De keerzijde van de lp

Vinyl is al tijdenlang aan een flinke opmars bezig en dat is een buitengewoon goede zaak. Want ook al zag ik pas in 1983 het levenslicht en heb ik de ware hoogtijdagen van de lp dus nooit bewust meegemaakt, toch verkies ik een fijne plak vinyl te allen tijde boven een wegwerpproduct als de cd. Toch heeft die opleving ook een kleine keerzijde.

Uiteraard begon ik net zoals ieder ander van mijn generatie met de compact disc. Begin jaren negentig – de tijd waarin mijn eigen interesses en persoonlijke muzieksmaak zich begonnen te manifesteren – was vinyl immers zo dood als een pier. Mijn ouders hadden nog wel een bescheiden verzameling van die grote zwarte schijven in hun bezit, maar toen de cd eenmaal zijn intrede deed, verdween deze al gauw naar de zolder en maakte de pick-up plaats voor een hypermoderne stereotoren. En hoewel ik het als jong knulletje altijd wel interessant vond om zo nu en dan eens door die bak met muf ruikend vinyl van pa en ma te bladeren, kon ik me lastig voorstellen dat men ‘vroeger’ op die manier naar muziek luisterde. Nee, deed mij maar een cd’tje. Sowieso verschenen de door mij geprefereerde albums indertijd enkel en alleen als compact disc, en daarnaast namen de kleine zilveren schijfjes een stuk minder ruimte in en was het veel handiger om dat ene losse nummer aan het einde van een album te selecteren. Oh ja, en het geluid op zo’n klein, glinsterend schijfje klonk ook nog eens stukken beter. Tenminste, dat had ik me laten vertellen…

Leen-cd’s
Gestaag bouwde ik beetje bij beetje aan mijn ‘collectie’. Echt snel ging dat echter niet. De meeste nieuwe releases kostten immers veelal vijfenveertig keiharde guldens, een astronomisch hoog bedrag voor iemand die het qua inkomsten vooral van verjaardagen en zijn wekelijkse zakgeld moest hebben. Gelukkig beschikte de plaatselijke bibliotheek over een redelijk gevarieerd aanbod aan leen-cd’s en had ik tevens nog een oudere broer en een paar gelijkgestemde schoolkameraden die zo aardig waren om me te assisteren bij het stillen van mijn honger naar nieuwe muziek. Hele middagen zat ik thuis hun cd’tjes naar cassettebandjes te kopiëren. Dit kwam de geluidskwaliteit natuurlijk bepaald niet ten goede, maar dat werd ruimschoots gecompenseerd door de wetenschap dat ik wederom een maandinkomen had uitgespaard.

Goedkoper
Toen ik in de tweede helft van de jaren negentig heftig verslingerd raakte aan punkrock, kwam de ommekeer. Ik was driftig op zoek naar een bepaalde release, maar kon de cd werkelijk nergens vinden. Wat bleek: hij was enkel op vinyl verschenen. Huh? Dat waren toch die dingen die voor 25 cent per stuk bij de kringloop weg lagen te rotten? En er waren nog bands die hun muziek op die hopeloos verouderde muziekdragers uitbrachten? Nu ja, ik moest en zou het album hebben, dus ging uiteindelijk toch tot aanschaf over. Niet veel later kocht ik een aftandse platenspeler en binnen de kortste keren was ik helemaal om. De grote hoes, het warme geluid, de geur van het vinyl, het voorzichtig omdraaien van de plaat en de soms verborgen boodschappen op de binnenring van de schijf: ze deden me de cd al gauw vergeten. Niet in de laatste plaats vanwege de prijs, want die lag in de meeste gevallen zelfs onder die van een reguliere cd! Dat had wellicht ook deels te maken met de non-profit-aanpak van de bands en labels die mijn goedkeuring weg konden dragen, maar er ging niettemin een hele nieuwe wereld voor me open. Met vinyl kreeg ik simpelweg méér voor minder.

Mooie ontwikkeling
Zo zijn er het afgelopen decennium dus meer en meer muziekliefhebbers bijgekomen die de charme van vinyl hebben (her)ontdekt. En dat is ook aan de platenlabels niet voorbij gegaan. Sinds de intrede van internet en downloaden zagen zij de verkoop van fysieke geluidsdragers werkelijk achteruit hollen, dus ze zijn maar wat blij met deze wereldwijde opleving van vinyl. Bijna iedere nieuwe release verschijnt vandaag de dag daarom naast een cd- en digitale versie eveneens op lp. En in sommige gevallen verkoopt die versie zelfs beter! Da’s een mooie ontwikkeling, maar helaas heeft dat ook zijn weerslag op de prijs. Op veel van de nieuwe vinylreleases prijkt immers een sticker met een verkoopprijs van minstens vijfentwintig euro. En ik ben in de tussenliggende jaren dan wel iets meer gaan verdienen (met de nadruk op ‘iets’), maar nog steeds vind ik dit eigenlijk een belachelijk hoog bedrag voor een geluidsdrager. Oké, in sommige gevallen (maar zeker niet allemaal) krijg je daarvoor 2 lp’s op extra dik vinyl. Op zich best leuk, maar voor de niet-audiofielen onder ons betekent dat toch vooral extra vaak naar de platenspeler heen-en-weer lopen om die ronde plak plastic voor de zoveelste keer een zwieper te geven. Ik wil het album ‘gewoon’ op vinyl hebben, maar met dat soort prijzen is de lol er al snel af.

Rammelend cassettebandje
Ik hoop dat de muziekindustrie de lp dus niet te lang als nieuwe melkkoe blijft zien. Want is het niet veel slimmer om de winkelprijs enigszins betaalbaar te houden, zodat mensen die nog best willen betalen voor een geluidsdrager – en dat zijn er heus nog wel wat – zich niet laten tegenhouden door de prijs? Of ben ik te naïef om te denken dat dit ook een van de hoofdredenen was waarom het gros van de mensheid zo’n dikke tien jaar geleden zo massaal aan het (illegaal) downloaden sloeg, net zoals ikzelf een paar jaar eerder liever naar een rammelend cassettebandje luisterde dan naar een veel te dure cd? Ach ja, misschien ben ik gewoon een gierige ouwe zeur die in de loop der jaren te veel verwend is met betaalbare punkprijzen en sla ik de plank finaal mis, maar wellicht moest ik gewoon maar eens op zoek gaan naar een nieuw tapedeck. Cassettebandjes kosten immers geen drol meer tegenwoordig. Heeft iemand er nog eentje in de aanbieding?