Op 22 juni zal Bruce Springsteen optreden in het Nijmeegse Goffertpark. Voorafgaand aan dit concert verschijnt deze week de Nederlandse vertaling van zijn biografie ‘Bruce’, geschreven door Peter Ames Carlin, eerder verantwoordelijk voor biografieën over Paul McCartney en Brian Wilson. Muziekjournalist Peter Schavemaker sprak als enige journalist in Nederland uitgebreid met de schrijver.
Peter Ames Carlin werkte voor het schrijven van ‘Bruce’ nauw samen met The Boss, waardoor hij toegang kreeg tot gesprekken met zijn vrienden en familieleden. In het boek wordt de moeilijke jeugd van Bruce beschreven, de eerste successen met zijn eerste bands Castille, Child en Steel Mill, de moeizame relatie met zijn vader, het overlijden van zijn saxofonist Clarence Clemons (18 juni 2011) en het succes van Born to Run, The River en Born in the USA. Leuke onthullingen in het boek zijn de enorme verliefd van Janis Joplin op Bruce en dat The Boss ooit gevraagd is om op Woodstock te spelen. Hij liet dit aan zich voorbij gaan en gaf de voorkeur aan een optreden in een lokale club in New Jersey.
Bruce was altijd de leider, zo beschrijft Peter Ames Carlin. Op pagina 94 in het boek staat de bijna extreem serieuze manier waarop hij muzikant wil zijn. ‘De meeste bandleden hadden naast de muziek nog ander werk om de eindjes aan elkaar te knopen. Drummer Vince Lopez werkte op een scheepswerf, Van Zandt in de bouw. Maar Bruce hield zich aan zijn voornemen om zijn hele leven niet buiten de muziekindustrie te werken. Hij verdiende zijn geld door in de koffiehuizen langs de kust van New Jersey akoestische solosets te spelen.’
“Ik ken in de popmuziek niemand die zo toegewijd is als Bruce, als het gaat om zijn muziek, zijn carrière en de boodschap die hij wil uitdragen: hij wil graag zijn publiek en fans met elkaar verenigen, hen wijzen op ieder van onze verantwoordelijkheden, dat we voor elkaar zouden moeten zorgen en de individuele vrijheid die voor ieder van ons geldt. Bruce erkent deze enorme toewijden zelf ook. Hij zei tegen me: ‘Ik ben de meest toegewijde man die ik ooit ben tegengekomen.’ Die zelfkennis is meer dan waar. Hij geeft alles tijdens concerten en plaatopnamen. En meent wat hij doet. Dat is natuurlijk voor het publiek dat geniet van zijn shows, maar deze toewijding leek -tot voor kort- in zijn carrière soms een opstakel, bijvoorbeeld over een aantal gebeurtenissen in zijn persoonlijke leven. Het lijkt alsof hij dit nu meer onder controle heeft. Bruce negeert zijn familie niet meer, hij is veel meer thuis en (emotioneel) minder afstandelijk dan dertig jaar geleden.”
Was het soms te gecontroleerd?
“Ja, tot op zekere hoogte. Hij kan soms een enorme klootzak zijn wanneer mensen om hem heen het niet precies doen zoals hij het graag wil hebben. Hij is dan letterlijk The Boss. Wanneer Bruce een idee heeft, en hij wil het gedaan hebben, dan wil hij het nu meteen. Als dat niet gebeurd dan reageert hij daar heftig op. Dan is hij niet meer zo ‘cool’. Hij is niet bang om iemand een schop onder zijn kont te verkopen en te zeggen waar het op staat. Dit hoort bij zijn artiest-zijn, maar vooral bij de manier waarop hij toegewijd is.”
Is een van de hoogtepunten uit Bruce zijn carrière wanneer hij (samen met zijn band) in de zomer van 1970 zijn held Roy Orbison mag begeleiden tijdens het Nashville Music Festival?
“Jazeker. Roy Orbison is een van helden. Maar de E-Street Band mocht in 1973 tijdens een cluboptreden ook Chuck Berry, een van de architecten van de rock ’n roll, begeleiden. Dat was ook een hoogtepunt, hoewel Bruce dit optreden niet echt serieus nam. Grappig om te vertellen is het verhaal dat Chuck Berry zich, tijdens het spelen, omdraaide en keihard riep: ‘Jongens, jullie moeten wel werken voor dat geld…’
Op 23 november 1975 trad Bruce Springsteen voor het eerst op in Nederland (RAI Amsterdam), als onderdeel van zijn eerste vier Europese concerten. Springsteen speelde in Stockholm, Amsterdam en twee keer in Londen. In het boek noemt Carlin de concerten als een vernedering voor Bruce Springsteen en zijn muzikanten.
“De vernedering geldt vooral voor de concerten in Londen. Bruce erkent in het boek dat hij en de band eigenlijk een paar onbeholpen Amerikaanse boeren waren. Het was voor Bruce een complete cultuurshock. Hij riep: ‘Ze hebben hier geen eens cheeseburgers’. Bruce stond destijds zwaar onder druk na het maken van Born to Run, deze reis naar Europa was eigenlijk te veel. Springsteen voelde zich totaal niet op zijn gemak en wilde zo snel mogelijk naar huis. Pas zes jaar later zou hij terugkeren in Europa.”
Rond Born in The USA werd ook een hype van hem neergezet: Springsteen de working class hero, gehuld in jeans en t-shirt. Bruce Springsteen zegt hierover in het boek: ‘Ik had het gevoel een stripfiguur te zijn of iemand zijn uitvinding.’
“De hype kwam vooral door het beeld dat de media van hem hadden geschapen. Bruce werd door hen afgeschilderd als een ‘rock ’n roll action figure’, het publiek kreeg hierdoor een totaal verkeerd beeld van Bruce. Ook president Ronald Reagan ‘misbruikte’ Springsteen voor zijn politieke campagnes. Citaat uit het boek waar Reagan zegt: ‘De toekomst van Amerika ligt in duizenden dromen in jullie harten; hij ligt in de boodschap van hoop in de liedjes van een man die veel jonge Amerikanen bewonderen: jullie eigen Bruce Springsteen, een zoon van New Jersey. Mijn werk is om jullie te helpen om al die dromen te laten uitkomen.’ En weg was hij weer, naar een volgende bijeenkomst. ‘Ik was voor hem iets wat nog snel voor het journaal van zes uur gedaan moest worden,’ zegt Bruce. ‘Maar daar bedankte ik natuurlijk voor.’
Carlin begon in 2009 met het schrijven aan ‘Bruce’. Na 18 maanden werd hij gebeld door Jon Landau, de manager van Springsteen die aan Carlin vroeg of hij Springsteen wilde ontmoeten om te praten over samenwerking bij het schrijven. Peter Ames Carlin ging (uiteraard) op dit voorstel in, hij zegt hierover: ‘Ik kreeg de sleutels van het Kingdom’.
“Voordat ik het telefoontje van Landau ontving had ik al veel medewerking gekregen van vrienden, voormalige muzikanten, en een aantal familieleden van Bruce. Hierna kreeg ik, via Bruce zelf, bijna ongelimiteerde toegang tot zijn directe familie, zoals zijn moeder, zusters en nichten. De toegang krijgen tot het ‘Kingdom’ van Bruce was een geweldige kans. Eerlijk gezegd zorgde deze kans wel voor wat druk bij het schrijven van het boek. Hierna moest elk woord en elke komma kloppen. Ik wilde het niet verprutsen. ”
Je had vooraf een donker beeld van Bruce Springsteen en vond hem een moeilijke man.
“Het verhaal van zijn leven is bijzonder en heeft twee kanten. Naast het grote succes is het een gecompliceerd leven, en Bruce is soms een moeilijke man. Ik wilde van het begin een portret over hem schrijven die deze twee kanten belicht. Tijdens onze eerste ontmoetingen heb ik dit moeilijke onderwerp met Bruce besproken. Hij wilde dat dit duidelijk een plaats zou krijgen in het boek. Hij benadrukte dat ik hem hierover stevig mocht bevragen.”
Op welke manier is dat donkere beeld veranderd na het schrijven?
“Dat is niet veranderd. Ik ben wel beter gaan begrijpen waar zijn donkere kant vandaan komt en hoe het zich uit in zijn leven. Bruce is iemand die heel veel begrip heeft voor mensen die, door welke omstandigheid dan ook, in het leven aan de rand zijn beland en leven buiten het maatschappelijke middenveld, een milieu waarin hij zelf opgroeide in Freehold, New Jersey. Deze achtergrond is altijd een zware last geweest voor Bruce. Hij verlangde altijd om mee te kunnen doen, sterker nog hij wilde het liefste de meeste aandacht. Hij heeft zijn hele leven gezocht naar een manier om -letterlijk en figuurlijk- in de spotlights te kunnen staan, maar ook om te zorgen dat de mensen die het moeilijk hebben de aandacht krijgen die ze in zijn ogen verdienen.”
In het boek staat op pagina 23 een quote van zijn jeugdvriend Bobby Duncan. Hij zegt: ‘Bruce was een soort eenzame rebel.’ Bruce zegt zelf: ‘Ik maakte niet makkelijk contact. Ik was erg op mezelf.’
“Precies. Zijn moeder is in het boek daar opmerkelijk open over. Ze zegt dat ze hem op de rand van de zandbak zag zitten, ver weg van alle andere kinderen. Zij vroegen hem niet mee te spelen, maar Bruce had ook niet de sociale handvaten om mee te durven doen. Pas nadat hij, als vijftienjarig, op Kerstochtend 1964 een gitaar kreeg, veranderde zijn zelfvertrouwen. Bruce zegt in het boek: ‘Wat ik in de spiegel zag begon me pas te bevallen toen ik een gitaar in mijn hand had.’”
Is Bruce nog steeds die eenzame rebel?
“Ja, op verschillende manieren. Door zijn enorme succes heeft hij een rustige omgeving kunnen creëren, maar je kunt niet alles kopen voor geld. Net als iedereen die ’s ochtends wakker wordt ervaart hij vaak, voor de spiegel, ook nog steeds de eenzame jongen die hij vroeger was en de zorgen die hij toen had. Succes wast niet alle problemen weg.”
Op pagina 217 in het boek staat het verhaal achter de single The River. Bruce Springsteen gebruikte hiervoor het privéverhaal van zijn zus Ginny die op haar achttiende zwanger geraakt was en getrouwd was met Mickey Shave. Ginny wist niet dat haar broer een lied over haar had geschreven en schrok toen hij het nummer zomaar speelde tijdens een concert in Madison Square Garden (21 september 1979, red.), zo beschrijft Peter Ames Carlin. Ginny zegt hierover in je boek: ‘Het is fantastisch dat hij het geschreven heeft, maar het was woord voor woord waar. Ik voelde me erg kwetsbaar toen ik het voor het eerst hoorde met duizenden mensen om me heen.’
“Dat klopt. De situatie van zijn zus raakte hem diep. Hij zag Ginny en Mickey lange tijd als een soort helden, ze waren kinderen toen ze trouwden. Bruce Springsteen schreef het uit oprechtheid voor hen. Dromen die ze hadden om naar school te gaan of dromen over hun toekomst eindigde abrupt door de situatie rond de zwangerschap. Het ontroert Bruce nog steeds wanneer hij The River zingt.”
Het boek van Peter Ames Carlin onthult twee leuke weetjes uit de popmuziekgeschiedenis.
Een van de eerste bands van Bruce Springsteen was Child. Begin 1969 werd deze band, uit Asbury Park New Jersey, gevraagd om te komen spelen op een van de nevenpodia van een driedaags muziek- en kunstfestival genaamd Woodstock (15-18 augustus). De band was al geboekt voor optreden in The Student Prince, een locale club.
“Het is een interessante vraag wat er gebeurd zou zijn wanneer Bruce inderdaad op Woodstock had opgetreden. Springsteen had –als twintigjarige- iedereen muzikaal kunnen wegvagen, zijn podiumreputatie was inmiddels groot. Hierna was hij direct doorgebroken, maar ik denk dat Bruce er nog niet klaar voor was. De muziek die zijn band Child speelde was goed, maar was vooral gitaarmuziek. Als schrijver was Bruce eigenlijk nog een groentje, zijn teksten bleven achter bij zijn muziek en uitstraling op het podium.”
Na het ´afslaan´ van Woodstock hoorde Bruce Springsteen dat Janis Joplin, één van de sterren van het festival, had laten weten die jongen uit New Jersey wel iets meer dan leuk te vinden. Zonder dat ze hem een noot had horen spelen. Tijdens een optreden van Joplin, op 23 augustus in The Convention Hall in Asbury Park, stond de 19-jarige Bruce Springsteen in de coulisse.
“Het is een grappig en onverwacht verhaal. Toen haar set was afgelopen, liep ze van het podium af en gaf hem zo’n blik van: waar ben jij heel mijn leven geweest?, zo beschrijft Peter Ames Carlin. ‘Ik sluit niet uit dat ze me bepaalde blikken toewierp,’ vertelt Bruce Springsteen. ‘Ik was negentien, had haar tot op mijn schouders, was een grote plaatselijke ster en gedroeg me daar ook naar.’ Maar voordat Joplin de kans had om iets te zeggen, werd ze al naar het podium gevoerd voor een toegift. Op dat moment koos Bruce, die geen enkele behoefte had om Joplin beter te leren kennen, het hazenpad. Hij verdween door de branduitgang. Na haar laatste nummer haastte Joplin zich terug naar de plaats waar Bruce had gestaan. Toen ze ontdekte dat hij weg was, was ze verbaasd en teleurgesteld. ‘Waar is hij heen?’ vroeg ze. Drummer Vini Lopez wees op de branduitgang, waarop Joplin naar haar kleedkamer stormde. Even later werd West aangesproken door de manager van de andere band die die avond speelde. ‘Janis wil met Bruce neuken.’ Manager Carl West haalde zijn schouders op. ‘Wat kon ik doen? Ik zei dat het me speet, maar dat hij weg was.’
Tekst © 2013 Peter Schavemaker Tekstproducties.
Alle rechten voorbehouden
Peter Ames Carlin werkt op dit moment aan een biografie over Paul Simon
Zin in nog meer Springsteen om je op te warmen voor de show in het Goffertpark? Beluister dan hier onze Spotify-playlist met alle songs die hij tijdens Pinkpop 2012 speelde!
0 Reacties