Toen Joanna Newsom vijf jaar geleden voor het laatst optrad in Nederland, voelde ik nog niet de behoefte haar shows bij te wonen. De Amerikaanse bliept al jaren op mijn radar, maar pas met album nummer vier viel het kwartje. Eindelijk ben ik ook op haar muziek verliefd. Dat duurde even, maar ach, in liefde op het eerste gezicht geloofde ik toch al niet. Newsoms laatste plaat Divers zorgde voor de betovering die me dwong erbij te zijn, gisteravond in Utrecht.
Het ultieme teasertje voor het optreden van Joanna Newsom in TivoliVredenburg kwam overwaaien uit Engeland. Daar maakte de folkzangeres uit Nevada City voor het oog van de camera indruk met alleen haar kenmerkende snijdende vocalen en die onlosmakelijk met haar verbonden harp. Bij Jools Holland speelde ze Leaving The City, een van de mooiste nummers op Divers. Als het liedje klaar is, volgt het gebruikelijke luide applaus, dat Newsom weer beantwoordt met een nederige, dankbare blik. Ronduit vriendelijk kijkt ze uit haar ogen en daarmee lijkt haar karakter frontaal te botsen met de muziek. Die is soms moeilijk, vaak dwars en nooit alledaags.
Het woordje cultheldin is haar op het lijf geschreven. Commercie lijkt haar vreemd, interviews doet ze zelden. Al zal ze om geld ook niet verlegen zitten sinds ze een paar jaar geleden trouwde met acteur Andy Samberg. Hij won vorig jaar nog een Golden Globe voor zijn rol in de komedieserie Brooklyn Nine-Nine en reeg hilarische clips aaneen als lid van het parodie-poptrio The Lonely Island.
Weinig beweeglijke avond
Vijf jaar geleden hadden Newsom en Samberg elkaar nog geen ring om de vinger geduwd toen zij optrad op het Naked Song Festival in Eindhoven en in de Melkweg. De harpiste en pianiste bracht dat jaar haar derde album Have One On Me uit: drie cd’s met een totaaltijd meer dan twee uur. Liefhebbers van bondige pop schudde ze met nummers van zes, zeven en acht minuten moeiteloos van zich af. Zoals Baby Birch, de prachtsong die gisteren het slotakkoord betekende, de volledige toegift ook.
Het anders vooral luid maar beschaafd applaudisserende publiek wordt tijdens Baby Birch voor het eerst een beetje opgezweept. Meeklappen moet het volk nu, en dat doet het graag. Verder is het een weinig beweeglijke avond. Dat het publiek hooguit de nekspiertjes warm houdt is niet vreemd, want op een paar doerakken na zit iedereen in de net niet uitverkochte Vredenburg-zaal keurig op zijn rode stoel.
Op het podium gebeurt ook weinig. Newsom maakt zo nu en dan een kleine wandeling als ze switcht van harp naar piano naar keyboard en weer terug. Haar band (met broer Pete Newsom in de gelederen) doet hetzelfde, op Ryan Franscesconi na. De begaafde multi-instrumentalist zit bijna de hele show vastgelijmd op een stoel. Ook de belichting in de klassieke zaal is weinig spectaculair; de lampen staan gewoon aan en daarmee is alles gezegd.
Pratende leeuw
Nu is het helemaal niet zo erg dat er weinig gebeurt tijdens een concert, zeker als de muziek zoals tijdens dit optreden prachtig is en sterk uitgevoerd bovendien. Toch breekt het beeld met het sprookjesachtige gevoel dat Newsom op plaat oproept. Ik verwacht heus geen Disney-taferelen op het podium, maar visueel is dit wel erg kaal. Je krijgt in de vorm van vier muzikanten op een fel belicht podium een weinig fantasierijke wereld voorgeschoteld bij de muziek. Zoals een boekverfilming soms afbreuk kan doen het beeld dat je zelf hebt gecreëerd, zo kan ook de setting van een concert soms iets anders bieden dan gehoopt. Nogmaals: er hoeft echt niet gedanst te worden, een pratende leeuw acht ik evenmin haalbaar, maar de belichting had op zijn minst een paar kilo warmer gekund.
Dit verdient wel enige nuance. Ik schep nu het idee dat ik net zo goed mijn ogen had kunnen sluiten tijdens de show, maar dat wilde ik zeker niet. Het is mooi om te kijken naar uiterst vakkundige muzikanten, maar vooral de uitstraling van de virtuose harpiste geeft een lekker gevoel. Ze is vriendelijk, lacht zoet, verontschuldigt zich voor een missertje en zingt prachtig, met dat schelle, knauwerige, soms haast kinderlijke stemgeluid. Het is bovenal intrigerend om naar haar te kijken omdat ze een van de bijzondere songwriters van deze tijd is. Lekker staren naar een voor mij soms ongrijpbaar brein en zo tegelijk de sfeerloze entourage vergeten en genieten van de dertien nummers tellende set. En dan vooral die zeven van Divers afkomstige pareltjes, natuurlijk.
Joanna Newsom in TivoliVredenburg, Utrecht
Gezien op zaterdag 7 november 2015
Foto’s: Bernard Bodt
0 Reacties