Van Morrison in Ziggo Dome

Het is een bijzonder schouwspel om bij te wonen: een extreem romantische liedjesschrijver die met zo weinig empathie op het podium staat. Ook dinsdagavond in de Ziggo Dome geeft hij een show weg die volledig naar verwachting uitpakt. Geen onzinnig gepraat, niet de minste glimlach en een schaars aantal meezinghits. Maar als Van Morrison na stipt negentig minuten het podium al zingend verlaat, is het applaus er zeker niet minder om.

Het podium van de Ziggo Dome lijkt dinsdagavond omgetoverd tot een rommelige muziekwinkel. De hoeveelheid dicht op elkaar gepositioneerde muziekinstrumenten is enorm. Met name het massieve Hammond-orgel ontneemt het zicht op een deel van het podium. Een lastige opgave voor de aanwezige fotografen die avond en dan helpt het natuurlijk ook niet dat Van ´The Man´ zelf weinig groter is dan zijn microfoonstandaard.

Maar opvallend is hij zeker. Terwijl de brassachtige, zevenkoppige band Celtic Swing inzet, schuifelt de Noord-Ierse Morrison met zijn opgepoetste saxofoon de planken op. Gekleed in zijn karakteristieke maffiabaas-outfit – zwart pak, zwart hoedje en donkere brillenglazen – zoekt Morrison zijn plekje in het midden van de muziekwinkel.

Vocale krachten
Het is vrijwel direct duidelijk wie de grote leider is van het muzikale gezelschap vanavond. Dat laat Morrison niet alleen merken met zijn vocale krachten, maar ook de opstelling op het podium draait letterlijk om hem. Al had de avond zich voor hetzelfde geld – en de ticketprijzen waren niet mis – in zijn eigen achtertuin kunnen afspelen. Morrison lijkt namelijk niet (zichtbaar) te erkennen dat hij voor een half uitverkocht Ziggo Dome staat.

Maar geef de man eens ongelijk. Zijn bijna veertigjarige oeuvre is legendarisch en haast onevenaarbaar en zijn enorme cd-collectie past onmogelijk op één plank in zijn woonkamer. Dat neemt niet weg dat Morrison, in al zijn humeurigheid en ik-zucht, vol respect is voor zijn mede-musici. Op de momenten dat hij zijn rauwe stem rust geeft en de saxofoon ongestoord om  zijn nek laat bungelen, schiet zijn spotlight op schemerstand. Dan draait hij zich om naar de solerende muzikant en hobbelt hij waarderend met zijn hoofd op de maat.

Sociaal gehandicapt
Behalve een paar vage bewegingen alsof hij met zijn rechterhand aan het koord van de fluit van een stoomlocomotief trekt, swingt het compacte lichaam van Morrison bar weinig mee met zijn dynamische muziek. Hij is geen fan van duidelijk articuleren en zijn interactie met het publiek is, op een creatief ‘thank you’ na, ook weinig gedenkwaardig. Geen gezellig geklets over het koude weer, zijn naderende kerstplannen of het meisje links vooraan in de zaal dat in haar enthousiasme de halve rij stoelen heen en weer laat zwiepen.

Gelukkig geeft het publiek weinig om zijn sociaal gehandicapte verschijning. Bij elk ander beginnend bandje of overambitieuze muzikant was zo’n performance absoluut niet geaccepteerd, maar Morrison komt er keer op keer mee weg. Het gaat hem al jaren puur om de muziek en het afleveren van een tevredenstellende performance. Niet lullen, maar zingen.

Bodemloze put
Dat komt goed uit, want Morrison heeft een bodemloze put aan mooie liedjes. Hoewel het overwegend ouder publiek vooral bij hits als Moondance en Brown Eyed Girl lijkt te genieten – het ‘sjalalalalalalalalalaladieda’ van Brown Eyed Girl klinkt luidkeels door de concertzaal – neemt de zanger geen genoegen met het eindeloos spelen van zijn grootste en bekendste hits. Met zijn Them-klassiekers, waaronder Here Comes The Night, en materiaal variërend van zijn eerste studioalbums  tot de ruim dertig nakomers kan Morrison met gemak tot in de late uurtjes doorspelen.

Dat gebeurt uiteraard niet. Na precies negentig minuten aan speeltijd zet de volgzame band Them-topper Gloria in. De toeschouwers stormen naar voren. Morrison sloft al zingend de coulissen in en laat zijn zichtbaar oplevende bandleden volledig hun gang gaan. Het publiek blijft afwachtend om zich heen kijken, alsof Morrison zich elk moment gemoedelijk tussen het publiek kan voegen voor een welgemeend bedankje. Nee, die ligt ondertussen al lang en breed met zijn besokte voeten op tafel in de kleedkamer. Geen toegift, geen buiging. Op naar de volgende speelavond.

Gezien op 10 december 2013 in Ziggo Dome, Amsterdam
Foto’s: Luuk Denekamp