Bruce Springsteen & The E Street Band in de Johan Cruijff ArenA (live-recensie)

Geen verzoekjes, geen piepjonge fans die mochten meezingen met Waitin’ On A Sunny Day en – helaas voor alle Courteney Cox-wannabe’s – geen dame die uit het publiek werd gehesen om mee te dansen op Dancing In The Dark. Dergelijke vertrouwde taferelen bleven achterwege tijdens de eerste Nederlandse show van Bruce Springsteen & The Street Band sinds 2016. Maar in zeker één opzicht was het optreden in de Johan Cruijff ArenA hetzelfde als alle voorgaande bezoekjes van The Boss: “Nobody wants to go fucking home!”

Een voor een stappen ze strijdvaardig het podium op: de bloedbroeders van The E Street Band. Minus Springsteens eega Patti Scialfa, die het grootste deel van de tour tot nu toe aan zich voorbij laat gaan. Wel present zijn oudgedienden als bassist Garry Tallent, ‘The Professor’ Roy Bittan, ‘Mighty’ Max Weinberg, meestergitarist Nils Lofgren en natuurlijk ‘Little’ Steven Van Zandt, die vanavond veel vaker een brede glimlach laat zien dan op het Malieveld zeven jaar geleden. Als laatste maakt de grote baas zelf zijn entree – 73 jaar inmiddels, maar ‘ready to grow young again’, zoals hij kort daarna zingt in het openingslied No Surrender.

Heldenonthaal

Springsteen krijgt als vanouds een heldenonthaal, maar de afgelopen jaren klonk er ook veel kritiek op de man die voorheen niets verkeerd leek te kunnen doen. En nee, niet alleen van de ‘fans’ die roepen dat hij zijn politieke opvattingen vooral voor zichzelf moet houden (dat blijft hilarisch voor eenieder die zich ook maar een beetje in de songteksten heeft verdiept). Sinds vorig jaar klaagt een deel van zijn achterban vooral over de nogal forse ticketprijzen voor zijn shows in Amerika, waar eerst manager Jon Landau en vervolgens Springsteen zelf misschien niet heel handig op reageerden. “Als je na afloop van een show klachten hebt, kun je je geld terugkrijgen”, aldus de zanger in een interview met Rolling Stone.

Vanavond in Amsterdam lijkt alles echter even vergeven en vergeten (oké, misschien ook makkelijk gezegd gezien de relatief normale prijs die je hier voor een kaartje betaalt). Springsteen en zijn band trekken vanaf de eerste noten hun kenmerkende, onverwoestbare muur van geluid op en de energie waarmee de frontman drie uur volspeelt is simpelweg ontzagwekkend. Hoe doet The Boss dat op zijn 73ste, vraagt deze twee keer zo jonge recensent zich af terwijl hij alles vanwege een gesloopte rug noodgedwongen moet observeren vanuit een zitplaats.

Lokale gitaarheld

Ook in vocaal opzicht doet Springsteen niet onder voor zijn jongere zelf, al moet hij hier en daar logischerwijs iets meer knokken om de hogere noten te halen. Vooral tijdens Prove It All Night wordt bovendien nog eens duidelijk waarom hij al ver voor zijn doorbraak gezien werd als een lokale gitaarheld, zoals ex-E Street-toetsenist David Sancious eens vertelde in een interview. Al is het niet heel onverwacht Nils Lofgren die tijdens Because The Night de fraaiste gitaarsolo van de avond uit zijn vlugge vingers tovert.

De setlist telt nauwelijks verrassingen ten opzichte van de rest van de tour – en ook daarover deden sommige fans hun beklag. De immer uitgesproken Little Steven had onlangs op Twitter een duidelijke boodschap aan hen: “Maak je niet druk over een nummer dat niet gespeeld wordt en geniet gewoon van wat het is.” En inderdaad: de show zou in principe zowel de liefhebbers die alleen Springsteens Greatest Hits kennen als de diehards moeten bevredigen.

Zwoel en intens

Voor die laatste groep is er bijvoorbeeld Kitty’s Back van het tweede album The Wild, The Innocent & The E Street Shuffle (1973). Het nummer leent zich perfect voor de aanwezige blazers en roept dankzij de zwoele en intense uitvoering, met formidabel soleerwerk van Roy Bittan, herinneringen op aan de liveklassieker It’s Too Late To Stop Now van Van Morrison. Niet gek, want Springsteen schreef in zijn autobiografie Born To Run dat dit lied nooit bestaan had zonder de invloed van ‘The Belfast Cowboy’.

Deze tour biedt fans ook de eerste mogelijkheid om niet alleen een aardige versie van Nightshift (van de soulcoversplaat Only The Strong Survive, 2022) live te horen, maar tevens songs van het tijdens de covid-crisis verschenen album Letter To You (2020). Het titelnummer gaat op de videoschermen gepaard met nogal krampachtige Nederlandse vertalingen in de ondertiteling (‘Ik trok aan die vervelende draad’?!). Vrij overbodig, maar het is duidelijk dat Springsteen de boodschap van het recentere materiaal nadrukkelijk wil overbrengen.

Zo ook tijdens het praatje voorafgaand aan het akoestische Last Man Standing, waarin hij herinneringen ophaalt aan zijn oude vriend George Theiss. De gitarist/zanger van Springsteens vroege bandje The Castiles overleed in 2018 en anno 2023 is Bruce dus ‘the last man standing’. Pluk de dag, drukt hij zijn toehoorders op het hart. Niet bijster diepzinnig, maar het heeft iets aandoenlijks. Als je zoveel charisma hebt, kun je kennelijk zelfs de grootste clichés als belangrijke nieuwe levenslessen doen overkomen.

Strenge schoolmeester

Met datzelfde onuitputtelijke charisma redt Springsteen zichzelf op handige wijze uit een penibele situatie, wanneer zijn geheugen hem een paar keer in de steek laat tijdens Wrecking Ball. En dwingt hij als een strenge schoolmeester de zaal tot stilte voor Mary’s Place. Het bekende gitaarwerpen tijdens Out In The Street pakt gelukkig beter uit dan eerder dit jaar, toen degene die ‘m moest opvangen per ongeluk op het hoofd geraakt werd door het toch niet bepaald vederlichte instrument. Met Little Steven voert Springsteen aan het einde van Glory Days nog een komische duo-act op, waarbij beide mannen constateren dat niemand in de zaal ‘fucking home’ wil gaan – inclusief zijzelf.

Logisch ook, want juist in de slim opgebouwde tweede helft is het onmogelijk om je niet mee te laten voeren door de aaneenschakeling van crowdpleasers: Thunder Road, Born In The U.S.A., Born To Run, Dancing In The Dark, Tenth Avenue Freeze-Out met een ode aan gemiste E Street-leden op het scherm… Stuk voor stuk onsterfelijke songs die zich optimaal lenen voor publieksparticipatie. Tegen het einde van de show trekt Springsteen nog even de bovenkant van zijn blouse open, wat voor veel andere mannen van zijn leeftijd waarschijnlijk niet zo’n goed idee meer zou zijn. À la Robert De Niro in Raging Bull toont hij wat boksbewegingen om zich klaar te maken voor de finale met de Detroit-medley, die eerder al de geschiedenis inging als het onbetwiste hoogtepunt van de 3lp-soundtrack van de No Nukes-concerten uit 1979.

‘Last man standing’

Net als aan het einde van zijn vorige show in Nederland, op het Malieveld in juni 2016, keert Springsteen nog één keer terug. In zijn eentje dus: the last man standing, bewapend met alleen een akoestische gitaar en harmonica voor een indrukwekkende uitvoering van I’ll See You In My Dreams. ‘We’ll meet and live and laugh again’, zingt hij, uitkijkend op een sterrenhemel gecreëerd met lampjes van telefoons. Na zo’n grandioos optreden, zijn beste op Nederlandse bodem sinds Pinkpop 2012, is het inderdaad haast ondenkbaar dat ook maar iemand het aankoopbedrag van het concertkaartje terug wil. Misschien was dat dan toch de enige logische reactie die Springsteen kon geven op de ophef rondom deze verder glorieuze tour.

Bruce Springsteen & The E Street Band in de Johan Cruijff ArenA, Amsterdam
Gezien op donderdag 25 mei 2023
Foto’s door Anne-Marie Kok

Meer lezen over Bruce Springsteen? Bekijk hier Ode aan Springsteen, een luxueus vormgegeven, 132 pagina’s tellende special over The Boss, gemaakt door het team van Lust For Life!