The Replacements in Paradiso

Paradiso was gisteravond uitverkocht bij The Replacements, en dat is zeer on-Replacements. De vorige drie bezoeken van de band aan de Amsterdamse zaal – in 1986, 1987 en 1991 – trokken bij elkaar opgeteld niet eens genoeg mensen om het poptheater éénmaal tot de nok te vullen. En de groep speelde verschrikkelijk goed, wat ook zéér on-Replacements is. Wie er in de jaren tachtig bij was, kan getuigen dat de groep er destijds op het podium weinig van bakte. En dan is er nog het grootste verschil met toen: De mannen waren ditmaal nuchter.

Dat The Replacements in de annalen van de rockmuziek toch het predicaat ‘ legendarisch’ heeft gekregen, heeft een andere reden. Hun rock & roll – want de band was altijd veel meer rock & roll dan punk – werd tussen 1981 en 1991 op een handvol ijzersterke albums vastgelegd. Daarnaast had de band uit Minneapolis een rock & roll-reputatie in de meer overdrachtelijke betekenis van het woord: hoe beter hun platen gerecenseerd werden, hoe meer de groep er alles aan leek te doen om iedere reële kans op een doorbraak om zeep te helpen.

Zo stonden de mannen halverwege de jaren tachtig steevast straalbezopen op het podium. Bij hun eerste concert in Amsterdam, destijds in 1986, zetten ze zo’n veertig songs in, maar maakten er nauwelijks eentje helemaal tot het einde af. Een jaar later, begin juni 1987, ging het ietsje beter. Maar misschien leek dat alleen maar zo, omdat de fans inmiddels aan het ergste gewend waren geraakt.

En dat was niet alleen in Amsterdam het geval, maar vrijwel overal waar de groep speelde. In Amerika misdroeg The Replacements zich zo bij de opnamen van het befaamde Saturday Night Live, dat de band onmiddellijk een permanente beeldbuisban kreeg. En dat The Replacements weigerde om representatief draaibare videoclips te maken hielp ook al niet in het decennium dat de marketing van popmuziek voor een heel groot deel op MTV steunde.

Zo ging de door muziekcritici bejubelde rauwe rock van The Replacements – grofweg te vergelijken met The Rolling Stones, The Clash en Johnny Thunders en vaak geprezen als schakel tussen Hüsker Dü en Nirvana – na het laatste album All Shook Down, in 1990, dat eigenlijk al een soloplaat van zanger en songschrijver Paul Westerberg was, roemloos ten onder. Gitarist Bob Stinson en drummer Chris Mars hadden toen reeds het veld geruimd.

Inmiddels zijn we een kwart eeuw verder. Paul Westerberg laat de fles al weer jaren staan en lijkt niet langer bang van zijn publiek. En bassist Tommy Stinson, die tot de laatste snik in 1991 aan zijn zijde bleef, speelt tegenwoordig bij Guns N’ Roses en kijkt dus ook niet meer op van tienduizend bezoekers méér of minder voor zich. En de rockacademies spuwen tegenwoordig aan de lopende band gitaristen en drummers uit die onder het motto ‘fit all sizes’ iedere rockstijl uit de mouw schudden en er ook nog rock & roll uitzien zonder ook maar ooit één biertje of jointje te consumeren. Daarbij is de rock van The Replacements ook niet bijster gecompliceerd.

Het resultaat in Paradiso is fantastisch. De band begint met twee stukken van het debuutalbum Sorry Ma, Forgot To Take Out The Trash uit 1981 – Take A Ride en I’m In Trouble – die nog veruit het meest ‘punk’ zijn. Daarna slalommen Westerberg, Stinson en hun twee gehuurde landhangers anderhalf uur door de discografie van de band, waarbij de nadruk ligt op de platen van halverwege de jaren tachtig.

Nog altijd heeft het Replacements-concert een ongedwongen, losse sfeer. Maar in tegenstelling tot de jaren tachtig uit dat zich ditmaal niet in chaos als gevolg van een slemppartij. Wel wordt tweemaal een nummer kort na het begin afgebroken en opnieuw begonnen. En er is de vraag van Westerberg of het publiek het nummer Anadrogynous of liever Seen Your Video willen horen – beide afkomstig van het album Let It Be uit 1984. Als de fans massaal door elkaar heen gaan roepen, besluit de zanger dat dan beide nummers maar tegelijk ingezet moeten worden, wat ook gebeurt. Uiteindelijk krijgt het schitterende Anadrogynous toch de overhand.

In anderhalf uur slalommen de vier muzikanten door een set van vierentwintig songs plus nog eens een handvol toegiften. Daarbij curieuze covers als een razendsnel gespeeld Maybelline van Chuck Berry en My Boy Lollipop, dat in de versie van de Jamaicaanse Millie Small in de vroege jaren zestig ook in ons land een joekel van een hit was. Er zijn prachtige uitvoeringen van publieksfavorieten als Valentine, Waitress In The Sky, Achin’ To Be, I Will Dare, I’ll Be You, Can’t Hardly Wait en Unsatisfied. Stuk voor stuk strak en goed uitgevoerd, maar altijd met een weerbarstige rafel.

Bij alle opwinding en enthousiasme kun je er niet omheen dat het weerzien met The Replacements voor een belangrijk deel fantastisch is omdat het destijds juist zo belabberd was. Een fraaie paradox. Maar de popcultuur hangt natuurlijk van paradoxen aan elkaar. Zoals het hele leven eigenlijk.

The Replacements in Paradiso, Amsterdam
Gezien op zaterdag 30 mei 2015